Aandacht

Enkele reflecties over aandacht en het “Nu”.

Het begrip aandacht dekt een grote lading en het is niet mijn bedoeling om hier zeer uitgebreid over uit te wijden. Toch is goede aandacht (of nog meer awareness) de sleutel tot vele dingen en een belangrijke vaardigheid wanneer je omgaat met paarden.

Ik wil via 2 voorbeelden of oefeningen en mede aan de hand van enkele uitspraken van Eckhart Tolle en inzichten van Tom Dorrance, enkele aspekten aanreiken van het begrip aandacht.

Ga rechtop staan en zorg dat je benen lichtjes gebogen zijn en dat je voeten iets breder uit elkaar staan dan schouderbreedte. Vraag nu aan een helper, die naast je staat, om druk uit te oefenen tegen je bovenarm. (Hij/zij duwt je dus opzij) De helper voert de druk op tot je uit je evenwicht gebracht wordt.

Doe nu hetzelfde opnieuw maar voor de helper druk uitoefent ga je eerst je ganse aandacht op je onderrug of ademhaling richten. (Of ik zou zeggen: kijk met een zacht oog naar je onderrug of je ademhaling.)

Eens je ontspanning voelt in je onderrug laat je de helper terug zijwaartse druk uitoefenen tegen je bovenarm. Opnieuw moet hij deze opvoeren tot je uit evenwicht gebracht wordt. Zelf blijf je jouw ganse aandacht richten op je onderrug of ademhaling.

Wat heb je vastgesteld?

Wat ik bij de eerste poging voelde is dat:

-          Ik veel spieren opgespannen had,

-          ik niet lang stand kon houden tegen de druk. (Je helper zal de vergelijking ook kunnen maken),

-          mijn aandacht gericht was op de plaats waar de druk was ofwel dat ik mijn aandacht buiten mij gelegd had en voornamelijk bij de persoon die tegen mijn bovenarm duwde,

-          Dat mijn frustratie met de seconde steeg omdat ik blijkbaar de kracht niet had om te blijven staan,

-          Dat mijn gedachten als zot tekeer gingen en dit alles leidde tot een nog meer gespannen lichaam.

 Bij de tweede poging was ik:

-          (Meer) ontspannen in mijn onderrug,

-          Kon ik langer standhouden tegen de druk (mijn helper moest (veel, in functie van de graad van ontspanning) meer druk/kracht gebruiken om mij uit evenwicht te brengen),

-          Was ik wel bewust van de druk maar bekeek ik deze als het ware van op een afstand. Omdat ik op dat moment de druk niet vasthield met mijn gedachten (dankzij mijn gerichte aandacht op de onderrug) was het mogelijk om de druk door mijn lichaam te laten vloeien om via mijn voet, aan de andere zijde van mijn lichaam, naar buiten te gaan,

-          ik was niet aan van alles en nog wat aan het denken,

-          mijn aandacht was bij mezelf,

-          ik voelde een zekere rust en vreugde,

-          ik voelde mijn lichaam en ik was daardoor bewuster en meer een geheel,

-          ik voelde mezelf beter in balans.

Je kan/mag je wel bewust zijn van de druk die je voelt maar je moet er niet vanalles bij gaan (be)denken. Laat je gedachtenstroom voor wat hij is. (= je houdt geen gedachten vast. Je ziet ze gewoon voorbijkomen.)

Eckhart Tolle schrijft in ‘De kracht van het nu’:

“ ... Niet kunnen ophouden met denken is een afschuwelijke kwelling, maar we beseffen dat niet omdat vrijwel iedereen eronder lijdt, met als gevolg dat we het als normaal beschouwen. Dit onophoudelijke mentale lawaai verhindert dat je het rijk van de stilte in je vindt dat onafscheidelijk is van ZIJN. Verlichting is een toestand van heel zijn, van bijeen zijn en dus van vrede. Eén met het leven in zijn gemanifesteerde aspect, de wereld, maar ook met je diepste zelf en het niet-gemanifesteerde leven – één met ZIJN...

 Verder schrijft hij:

” In plaats van de denker waar te nemen kun je de gedachtenstroom ook doorbreken door je gewoon volkomen te concentreren op het Nu. Word je gewoon intens bewust van het huidige moment. Oefening: was je handen en let op het gevoel van het water, de bewegingen van je handen, de geur van de zeep, enz..

Als in de oefening, je gedachten gefocust zijn op de druk of op de persoon die de druk uitoefent dan ben je eerder bezig met het tegenduwen en met het probleem en niet met het geheel of (mogelijke) oplossingen. In het eerste geval denk je dat tegendruk de oplossing is voor druk maar in de oefening moet je vaststellen dan dit niet (onmiddellijk) resulteert in ‘op de plaats kunnen blijven staan’. Je gedachten blijven botsen tegen de druk die je voelt en gaan naar de persoon die de druk aan het geven is (dus buiten je lichaam). Je raakt in paniek dat je het niet gaat halen, je raakt gefrustreerd. Je gedachten zijn zelfs al bezig met het opzij vallen. Ze gaan er al van uit dat dit zeker zal gebeuren. Ze kijken reeds naar de plaats waar je zult vallen om eventueel pijn te vermijden.

Men kan nu wel zeggen dat het duidelijk is dat je dit niet moet doen. Maar dat de oplossing eerder in het tegenovergestelde van druk ligt, namelijk ontspanning, dat is moeilijker te aanvaarden of in praktijk te brengen. Toch is het zo dat hoe meer je ontspant en jezelf daardoor (gedachtenloos) openstelt voor de druk hoe gemakkelijker de druk door je heen kan vloeien. Wanneer het bijvoorbeeld hard waait kan je o.a. het volgende proberen:

1.      je schrap zetten tegen de wind en terug duwen of

2.      niet terug duwen en je voorstellen dat je gaten in je lichaam hebt waardoor de wind kan waaien.

Ik kan in ieder geval bij de tweede manier gemakkelijker tegen wind in lopen dan in het eerste geval.

Je gedachten niet vasthouden, resulteert in het ‘Nu’ leven. Je gaat niet denken of bedenken wat of wie die duwende persoon is. Het heeft geen belang dat hij ooit een goede bankdrukker was of hij veel power training doet of wat dan ook. Je moet je ook niet bezig houden met wat er allemaal kan gebeuren als je niet kan standhouden tegen de druk. Het enige van belang is het ‘Nu’ en je bewustzijn van je omgeving. Het in het ‘Nu’ leven is zeker geen slaperige of dromerige beleving van de werkelijkheid maar een bewust, zeer alert en met veel gevoel “Zijn”. Je bent je natuurlijk bewust van een druk die wordt uitgeoefend maar hij is maar een deeltje van een groter geheel.

Het kan zijn dat je in je toekomst niet kunt blijven stand houden tegen die druk maar dat weet je nu nog niet en het heeft daarom in het ‘Nu’ geen enkel belang. Daarom heeft het leven in het ‘Nu’ gevolgen voor de ‘tijd’ en de doelen die we eventueel willen bereiken (want deze liggen in de toekomst). Het is leven in het ‘nu’ zonder gedreven te zijn door de tijd. Paarden plannen bijvoorbeeld niet om vroeger te gaan slapen omdat ze er de volgende dag op tijd uit moeten om ergens naartoe te gaan. Dit aspect is natuurlijk belangrijk. Paarden kunnen dan wel het doel zien dat wij willen bereiken maar hebben er geen besef van dat wij dit binnen een bepaald tijdsbestek willen bereiken. Ze leven niet in die toekomst die wij zo gretig nastreven. Daarom moet het doel of het “wat” we nastreven niet het belangrijkste zijn maar wel het “hoe”.

Het zijn in het ‘nu’ brengt een kettingreactie teweeg. Er treedt namelijk ontspanning op, vrede en rust en die zal er toe leiden dat wij de juiste spiertonus in ons lichaam krijgen. Maar ter gelijkertijd zullen we hieruit energie (chi) opbouwen.

Door de ontspanning zal o.a. ook ons zwaartepunt verlagen en zijn we meer ‘gegrond’. We zullen bewuster op de grond staan en zijn moeilijker uit evenwicht te brengen. (En neem dit alles maar letterlijk)

Tolle zegt hier: “ ... het is een toestand van heel zijn, van bijeen zijn... Als je verstand zijn gang mag gaan dan vliegen je gedachten van de ene naar de andere kant. “ Je bent met het verleden bezig en kijkt wat er in de toekomst nog moet gebeuren of misschien zal/kan voorvallen. En, in feite holt je lichaam, als een geïsoleerd fragment, deze gedachten gewoon achterna. Er is geen sprake van samenvloeiing of samenspel, laat staan van eenduidigheid of congruentie. Door te stoppen met denken (door bijvoorbeeld het richten van onze aandacht op iets) zul je in een toestand van “heel-zijn” komen en dit is toch wat we willen. En zonder het te weten worden we door dit alles iets meer paard.

Zoals reeds aangehaald schuilt er ook veel kracht in ontspanning. Er was bijvoorbeeld meer druk/kracht nodig om de ontspannen persoon uit evenwicht te brengen. Dit is iets dat we moeten onthouden want ons ontspannen is krachtiger dan onze spieren opspannen en we weten ook dat onze ontspanning bijdraagt tot de ontspanning van het paard.