vrijdag 13 november 2009

Mijn visie over het paard

Paarden bezitten de sleutel die ons de toegang geeft tot nieuwe paden in onze zoektocht naar een ander “zijn”



Zie ook: www.reflections-online.be

Een open geest beleeft meer...

Het is maar wanneer we onze geest open stellen voor nieuwe ideeën dat verandering kan optreden en we kunnen leren en ons verder ontplooien. Wij vinden de voortdurende studie van het "paardnerschap" tussen mens en paard erg belangrijk. In de paardenwereld onderscheiden we verschillende strekkingen die allen een uitgesproken mening hebben over de correcte omgang met paarden. Of het nu gaat om Paardenfluisteraars of -luisteraars, mensen die Natural Horsemanship beoefenen, 'Paardenpedagogen', Klassieke Dressuur- en Springruiters, … de nadruk moet liggen op het stimuleren van openheid en het voortdurend onderzoek naar hoe beide partners zich voelen in deze relatie en het maximaliseren van hun welzijn.

We hanteren daarom geen vaste standaard zoals enkel Monty Roberts, Pat Parelli, Klaus Ferdinand Hempfling, Linda Tellington Jones (TTeam), Sally Swift, Anky van Grundsven, Klimke of enkel traditionele pedagogie, meditatie, klassieke/alternatieve therapieën, klassieke dressuur, ... maar we stellen onszelf voortdurend in vraag en blijven zoeken naar de omgang met paarden die het beste is voor paard en mens.

In onze visie zullen we de motivatie en achterliggende ideeën van de paardentrainer, -specialist of –verantwoordelijke leren kennen om zo eventueel vertrouwen te stellen in zijn technieken. Immers, verschillende technieken kunnen verschillende effecten hebben op verschillende paarden.

Verder moeten we er van uitgaan dat, omdat we allemaal van paarden houden, het geen rol speelt hoe we een oefening met de paarden doen of hoe we een “gewenste relatie” opbouwen, zolang de oefening maar gedaan wordt en we zeker niet mishandelend optreden.
Vragen die hier wel gesteld en beantwoord moeten worden, zijn: Wat is ‘niet mishandelend’ en is ‘niet slecht’ per definitie ‘goed genoeg’?

“Gewenste relatie”…

Wat is een ‘gewenste relatie’? Het antwoord hierop is noch simpel noch gemakkelijk te aanvaarden:

We moeten leren om naar de paarden te luisteren en ons zeer bewust te worden van hun lichaamstaal omdat dat hun enige manier is om zich uit te drukken over wat zij voelen over onze methoden en technieken die we gebruiken om met hen te communiceren.

Een eerste en zeer belangrijk aspect in deze relatie is veiligheid voor paard en mens. Zonder veiligheid voor beide kan de relatie niet verder uitgebouwd worden. Hierna kan men zich vragen gaan stellen over het welzijn van het paard. Over hoe het paard staat tegenover werken, over zijn interacties met de mens of over spelen met ons? Welke vragen spelen er wanneer mensen met paarden spelen? Hoe beleven de paarden onze ‘goed-gevoel’ momenten met hen?

Door echt naar de paarden te luisteren kan dit duidelijk worden en kunnen we nadenken over onze relatie met hen. De vraag is dus niet wat je paard voor je kan doen maar wat jij voor je paard kunt doen. Of nog sterker: maak er een ‘win-win’ situatie van waarin paarden en mensen er baat bij hebben, waar beiden in onderlinge interactie veranderen en groeien door hun gezamenlijke ervaringen.

Een mooi uitgangspunt in de communicatie is: “het effect is de boodschap.” Het effect dat we hebben op de paarden en op de mensen met wie we omgaan, bepaalt hoe we door hen ervaren en gezien worden. Willen we verandering in het gedrag van de andere partij, dan zullen we ons van deze effecten uiterst bewust moeten zijn. In deze relatie heeft degene die de meeste gedragsvariatie heeft en daar gebruik van kan maken de meeste invloed. Hier zullen we rekening moeten mee houden wanneer we verandering willen bewerkstelligen voor het welzijn van het paard.

Natuurlijk omgaan met paarden

Natuurlijk omgaan met paarden mag niet voornamelijk neerkomen op: de mensen een beter gevoel geven om wat ze met de paarden doen. De methode moet meer zijn dan “als we maar ‘natuurlijk’ omgaan met paarden” dan zullen zij zich goed voelen. Trouwens wat is natuurlijk omgaan?
Onze taak moet zijn: te werken met en onze kennis te ontwikkelen over:

  • de psychologie van de natuurlijke kuddegeest of van het prooidierbewustzijn

en

  • de biomechanica en fysiologie van het paard.

Hierdoor kunnen we onze eigen doelen nastreven en houden we het paardenwelzijn op de voorgrond. Kennis is kracht.

Bit

Belangrijk zal zijn dat er verdere studie gebeurt over de inwerking van het bit op de paardenmond en het psychologisch effect ervan op het paard. Als blijkt dat een paard dat zonder bit gereden wordt minder pijn en angst ervaart, dan kan bitloos rijden een streefdoel worden. In het paardnerschap tussen mens en paard spelen veiligheid en welzijn de grootste rol. Hoe dan ook blijft openheid de regel.

Hoefijzers

We streven naar een natuurlijke bekapping van de hoeven als daardoor het paard ‘natuurlijker’ kan bewegen en het zijn welzijn ten goede komt. Maar indien nodig moeten de hoeven beschermd worden.

Sporen, zwepen en touwen

In ons paardnerschap streven we ernaar om zonder dwang en pijn met elkaar om te gaan. Kennis over de bewegingen en de psychologie van het paard zullen sporen overbodig maken. Zwepen dienen niet om te straffen, maar zijn verlengstukken van onze armen en zijn te gebruiken als een dirigent zijn dirigeerstokjes gebruikt om tot samenspel te komen of om je eigen ruimte af te bakenen en te beschermen – als niets anders helpt- zonder enige agressie naar de indringer.

Handen

We gaan niet met ijzeren hand omgaan en rijden met paarden. Ons leiderschap zit in het geven van veiligheid, rekening houden met het welzijn van het paard, in onze integriteit en in de kennis die wij ontwikkelen, niet in het domineren.
Omgaan met paarden doe je vanuit je bewustzijn en gevoel. Het is leren voelen wat er op het moment nodig is om samen te leven en te bewegen.

Tralies

We beschouwen het paard als een dier dat nog dicht bij zijn eigen natuur staat en de eigen behoeften kent of ze terug kan leren kennen. Daarom streven we naar maximale bewegingsvrijheid voor het paard in een sociale omgeving die voor hem veilig en geruststellend is. We trachten verschillende ondergronden te voorzien om over te lopen, beschuttingsmogelijkheid, de mogelijkheid om zijn natuurlijke voedingspatronen te volgen, de mogelijkheid om afstand of nabijheid te zoeken van mensen en het vrijwaren van voedselverwennerij.
‘Geen tralies’ betekent verder nog:

  • vrijheid van bewegen (en ontwikkelen) zonder beperking van grenzen maar ook het openstaan voor anderen en andere ideeën.
  • Het is (sociaal) contact hebben met de anderen en met de omgeving.
  • Het is samen bewegen in vrijheid en respect hebben voor die vrijheid. Het is respecteren van elkaars vrijheid om even afstand te nemen.

Straffen en belonen

Over straffen en belonen bestaan verschillende visies in de paarden- (en mensen)wereld. Ze gaan terug op onderliggende, vaak onbewuste overtuigingen over leren en over de wezens waarop ze toegepast worden. Onderzoek is nodig naar de effecten van de verschillende onderliggende overtuigingen, de daaruit voortvloeiende praktijken en de effecten op paarden. Mogelijkerwijze zijn er andere benaderingswijzen met een ander uitgangspunt dan straffen en belonen namelijk de relatie die we opbouwen, het inspelen op wederzijdse behoeften, wederzijds vertrouwen, leiderschap zonder dominantie…. We streven ook in de omgang met paarden naar geweldloze communicatie.

Harmonie

Het is streven naar harmonie bij de mens en in zijn relatie met het paard. Hier komen alle voorgaande elementen terug: streven naar het maximale welzijn van het paard, respect voor de eigenheid van het paard, open staan (luisteren) naar het paard, samen ontwikkelen met de nadruk op samen. Dressuur kan dan bijvoorbeeld worden: het zich richten naar elkaar, samen ontwikkelen in harmonieus bewegen, in fijnheid, gevoeligheid en ontspanning. Deze harmonie zal leiden tot voldoening voor beide partijen.

Maximaliseren van het welzijn van het paard en mens

Wanneer we paarden inzetten in recreatieve, sportieve, (ortho)pedagogische, therapeutische en leeractiviteiten met mensen moeten we rekening houden met de bouw, de aanleg, de persoonlijkheid en de motivatie van de paarden. We kunnen hun natuurlijke aanleg versterken, hen helpen sterker te worden en zich veiliger te voelen in wat door hen als gevaarlijke omstandigheden zouden ervaren worden. We moeten hen veiligheid bieden zodat hun vluchtreacties (die voor ons gevaarlijk kunnen zijn) beheersbaar blijven.

Een diversiteit aan paardenpersoonlijkheden en zelfs paarden met problemen kunnen mensen helpen zich te ontwikkelen op alle gebieden: fysisch, emotioneel, mentaal, sociaal, spiritueel. Ze kunnen mensen een spiegel voorhouden over hun eigen gedrag, gevoelens, gedachten en overtuigingen, hun ‘zijn’. Op die manier leren mensen zichzelf kennen en kunnen ze zich mindful, congruent, integer en authentiek gaan gedragen en op die manier leiderschap ontwikkelen over zichzelf en voor de paarden.