Het begrip aandacht dekt een grote lading en het is niet
mijn bedoeling om hier zeer uitgebreid over uit te wijden. Toch is goede
aandacht (of nog meer awareness) de sleutel tot vele dingen en een belangrijke
vaardigheid wanneer je omgaat met paarden.
Ik wil via 2 voorbeelden of oefeningen en mede aan de hand
van enkele uitspraken van Eckhart Tolle en inzichten van Tom Dorrance, enkele
aspekten aanreiken van het begrip aandacht.
Ga rechtop staan en zorg dat je benen lichtjes gebogen zijn
en dat je voeten iets breder uit elkaar staan dan schouderbreedte. Vraag nu aan
een helper, die naast je staat, om druk uit te oefenen tegen je bovenarm.
(Hij/zij duwt je dus opzij) De helper voert de druk op tot je uit je evenwicht
gebracht wordt.
Doe nu hetzelfde opnieuw maar voor de helper druk uitoefent
ga je eerst je ganse aandacht op je onderrug of ademhaling richten. (Of ik zou
zeggen: kijk met een zacht oog naar je onderrug of je ademhaling.)
Eens je ontspanning voelt in je onderrug laat je de helper
terug zijwaartse druk uitoefenen tegen je bovenarm. Opnieuw moet hij deze
opvoeren tot je uit evenwicht gebracht wordt. Zelf blijf je jouw ganse aandacht
richten op je onderrug of ademhaling.
Wat ik bij de eerste poging voelde is dat:
-
Ik veel spieren opgespannen had,
-
ik niet lang stand kon houden tegen de druk. (Je
helper zal de vergelijking ook kunnen maken),
-
mijn aandacht gericht was op de plaats waar de
druk was ofwel dat ik mijn aandacht buiten mij gelegd had en voornamelijk bij
de persoon die tegen mijn bovenarm duwde,
-
Dat mijn frustratie met de seconde steeg omdat ik
blijkbaar de kracht niet had om te blijven staan,
-
Dat mijn gedachten als zot tekeer gingen en dit
alles leidde tot een nog meer gespannen lichaam.
Bij de tweede poging
was ik:
-
(Meer) ontspannen in mijn onderrug,
-
Kon ik langer standhouden tegen de druk (mijn
helper moest (veel, in functie van de graad van ontspanning) meer druk/kracht
gebruiken om mij uit evenwicht te brengen),
-
Was ik wel bewust van de druk maar bekeek ik
deze als het ware van op een afstand. Omdat ik op dat moment de druk niet
vasthield met mijn gedachten (dankzij mijn gerichte aandacht op de onderrug)
was het mogelijk om de druk door mijn lichaam te laten vloeien om via mijn
voet, aan de andere zijde van mijn lichaam, naar buiten te gaan,
-
ik was niet aan van alles en nog wat aan het
denken,
-
mijn aandacht was bij mezelf,
-
ik voelde een zekere rust en vreugde,
-
ik voelde mijn lichaam en ik was daardoor
bewuster en meer een geheel,
-
ik voelde mezelf beter in balans.
Je
kan/mag je wel bewust zijn van de druk die je voelt maar je moet er niet
vanalles bij gaan (be)denken. Laat je gedachtenstroom voor wat hij is. (= je
houdt geen gedachten vast. Je ziet ze gewoon voorbijkomen.)
Eckhart
Tolle schrijft in ‘De kracht van het nu’:
“ ... Niet kunnen ophouden met denken is een afschuwelijke
kwelling, maar we beseffen dat niet omdat vrijwel iedereen eronder lijdt, met
als gevolg dat we het als normaal beschouwen. Dit onophoudelijke mentale lawaai
verhindert dat je het rijk van de stilte in je vindt dat onafscheidelijk is van
ZIJN. Verlichting is een toestand van heel zijn, van bijeen zijn en dus van
vrede. Eén met het leven in zijn gemanifesteerde aspect, de wereld, maar ook met
je diepste zelf en het niet-gemanifesteerde leven – één met ZIJN...
Verder schrijft hij:
”
In plaats van de denker waar te nemen kun je de gedachtenstroom ook doorbreken
door je gewoon volkomen te concentreren op het Nu. Word je gewoon intens bewust
van het huidige moment. Oefening: was je handen en let op het gevoel van het
water, de bewegingen van je handen, de geur van de zeep, enz..
Als
in de oefening, je gedachten gefocust zijn op de druk of op de persoon die de
druk uitoefent dan ben je eerder bezig met het tegenduwen en met het probleem
en niet met het geheel of (mogelijke) oplossingen. In het eerste geval denk je
dat tegendruk de oplossing is voor druk maar in de oefening moet je vaststellen
dan dit niet (onmiddellijk) resulteert in ‘op de plaats kunnen blijven staan’.
Je gedachten blijven botsen tegen de druk die je voelt en gaan naar de persoon
die de druk aan het geven is (dus buiten je lichaam). Je raakt in paniek dat je
het niet gaat halen, je raakt gefrustreerd. Je gedachten zijn zelfs al bezig
met het opzij vallen. Ze gaan er al van uit dat dit zeker zal gebeuren. Ze
kijken reeds naar de plaats waar je zult vallen om eventueel pijn te vermijden.
Men
kan nu wel zeggen dat het duidelijk is dat je dit niet moet doen. Maar dat de
oplossing eerder in het tegenovergestelde van druk ligt, namelijk ontspanning,
dat is moeilijker te aanvaarden of in praktijk te brengen. Toch is het zo dat
hoe meer je ontspant en jezelf daardoor (gedachtenloos) openstelt voor de druk
hoe gemakkelijker de druk door je heen kan vloeien. Wanneer het bijvoorbeeld
hard waait kan je o.a. het volgende proberen:
1. je
schrap zetten tegen de wind en terug duwen of
2. niet
terug duwen en je voorstellen dat je gaten in je lichaam hebt waardoor de wind
kan waaien.
Ik kan in ieder geval bij de tweede manier gemakkelijker tegen wind in
lopen dan in het eerste geval.
Je
gedachten niet vasthouden, resulteert in het ‘Nu’ leven. Je gaat niet denken of
bedenken wat of wie die duwende persoon is. Het heeft geen belang dat hij ooit
een goede bankdrukker was of hij veel power training doet of wat dan ook. Je
moet je ook niet bezig houden met wat er allemaal kan gebeuren als je niet kan
standhouden tegen de druk. Het enige van belang is het ‘Nu’ en je bewustzijn
van je omgeving. Het in het ‘Nu’ leven is zeker geen slaperige of dromerige
beleving van de werkelijkheid maar een bewust, zeer alert en met veel gevoel
“Zijn”. Je bent je natuurlijk bewust van een druk die wordt uitgeoefend maar
hij is maar een deeltje van een groter geheel.
Het
kan zijn dat je in je toekomst niet kunt blijven stand houden tegen die druk
maar dat weet je nu nog niet en het heeft daarom in het ‘Nu’ geen enkel belang.
Daarom heeft het leven in het ‘Nu’ gevolgen voor de ‘tijd’ en de doelen die we
eventueel willen bereiken (want deze liggen in de toekomst). Het is leven in
het ‘nu’ zonder gedreven te zijn door de tijd. Paarden plannen bijvoorbeeld
niet om vroeger te gaan slapen omdat ze er de volgende dag op tijd uit moeten
om ergens naartoe te gaan. Dit aspect is natuurlijk belangrijk. Paarden kunnen
dan wel het doel zien dat wij willen bereiken maar hebben er geen besef van dat
wij dit binnen een bepaald tijdsbestek willen bereiken. Ze leven niet in die
toekomst die wij zo gretig nastreven. Daarom moet het doel of het “wat” we nastreven
niet het belangrijkste zijn maar wel het “hoe”.
Het zijn in het ‘nu’ brengt een kettingreactie teweeg. Er
treedt namelijk ontspanning op, vrede en rust en die zal er toe leiden dat wij
de juiste spiertonus in ons lichaam krijgen. Maar ter gelijkertijd zullen we
hieruit energie (chi) opbouwen.
Door de ontspanning zal o.a. ook ons zwaartepunt verlagen en
zijn we meer ‘gegrond’. We zullen bewuster op de grond staan en zijn moeilijker
uit evenwicht te brengen. (En neem dit alles maar letterlijk)
Tolle zegt hier: “ ... het is een toestand van heel zijn,
van bijeen zijn... Als je verstand zijn gang mag gaan dan vliegen je gedachten
van de ene naar de andere kant. “ Je bent met het verleden bezig en kijkt wat
er in de toekomst nog moet gebeuren of misschien zal/kan voorvallen. En, in
feite holt je lichaam, als een geïsoleerd fragment, deze gedachten gewoon
achterna. Er is geen sprake van samenvloeiing of samenspel, laat staan van
eenduidigheid of congruentie. Door te stoppen met denken (door bijvoorbeeld het
richten van onze aandacht op iets) zul je in een toestand van “heel-zijn” komen
en dit is toch wat we willen. En zonder het te weten worden we door dit alles
iets meer paard.
Zoals reeds aangehaald schuilt er ook veel kracht in
ontspanning. Er was bijvoorbeeld meer druk/kracht nodig om de ontspannen
persoon uit evenwicht te brengen. Dit is iets dat we moeten onthouden want ons
ontspannen is krachtiger dan onze spieren opspannen en we weten ook dat onze
ontspanning bijdraagt tot de ontspanning van het paard.